FAQ deelonderzoek fMRI (hersenscan)

Over het ontstaan en het beloop van depressie en angststoornissen is nog onvoldoende bekend. In dit onderzoek ligt de nadruk op de werking van de hersenen. Een manier om de hersenen in beeld te brengen is de MRI-scan. Met deze scantechniek is het mogelijk om meerdere scans te maken van de hersenen en veranderingen van de activiteit in de hersenen vast te leggen die tijdens een bepaalde testopdracht optreden. Dan spreken we over functionele MRI of fMRI. 

Onze verwachting is dat de hersenen van mensen met angst- en stemmingsklachten anders reageren op een bepaalde testopdracht. Daarnaast onderzoeken we of de activiteit in de hersenen kan voorspellen hoe het later met iemand gaat. Daarom worden de MRI-scans na 1 en 4 jaar en voor sommige mensen ook 9 jaar na de eerste meting herhaald. Voor het onderzoek is het van belang dat zowel mensen mét en zònder angst- of depressieklachten meedoen. 

Hoewel dit onderzoek geen direct voordeel voor u heeft, geeft het meer inzicht in de werking van de hersenen bij depressie en angststoornissen. Dit kan helpen om in de toekomst effectievere geneesmiddelen tegen angst- en stemmingsstoornissen te ontwikkelen.

Eerst vindt er een korte telefonische screening plaats. Hierbij wordt gekeken of er lichamelijke bezwaren zijn dat u aan fMRI meedoet. Na de screening krijgt u direct te horen of u mee kunt doen of niet. Deelname aan het onderzoek zelf kost ongeveer 2 uur van uw tijd. Het scanonderzoek vindt plaats op de afdeling Radiologie van het AMC in Amsterdam, het LUMC in Leiden of het UMCG in Groningen. Voorafgaand aan de MRI scan zal een kort interview plaatsvinden. Ook wordt u gevraagd een kort vragenlijstje in te vullen. Hierna worden de MRI-scans gemaakt. Tijdens het scan-onderzoek ligt u met uw hoofd in de MRI-scanner. In de scanner voert u 3 korte testopdrachten uit. Elke opdracht heeft een eigen aandachtsgebied (emotie, geheugen, ruimtelijk denken). Voorafgaand aan het scannen krijgt u uitleg over de opdrachten, en u krijgt ruim de gelegenheid om ze te oefenen. De MRI scans worden gemaakt terwijl u de testopdrachten uitvoert. Uit deze opnamen wordt naderhand met een computer berekend welke hersengebieden het meest actief zijn. Na afloop van het onderzoek kunt u een afdruk krijgen van uw eigen MRI-scan. Na 1 en 4 jaar worden de MRI-scans herhaald. U vult dan ook weer de vragenlijst in. 

Voor zover bekend is er bij het maken van MRI-scans geen sprake van enige belasting voor de gezondheid. Er wordt geen gebruik gemaakt van radioactieve of röntgenstraling, of van contrastmiddelen. Bij MRI wordt gebruik gemaakt van een sterk magnetisch veld en radiofrequente golven. Van beiden zijn geen nadelige gevolgen bekend. 

Indien u metaal in het lichaam heeft (bijv. pacemaker of vaatclips, prothesen) kunt u uit veiligheidsoverwegingen niet in de MRI scanner en kunt u dus niet aan dit onderzoek meedoen. 

Hoewel wij niet speciaal naar afwijkingen zoeken zullen wij u en uw huisarts ervan op de hoogte stellen als deze geconstateerd worden en het raadzaam is nader onderzoek te verrichten. Als u niet op de hoogte gebracht wilt worden van bij toeval gevonden afwijkingen dan kunt u niet aan dit onderzoek meedoen. 

In geval van zwangerschap is er zeer waarschijnlijk geen sprake van een gezondheidsrisico, noch voor de vrouw, noch voor het ongeboren kind. Omdat de lange termijn gevolgen hierbij echter onbekend zijn, kunnen zwangere vrouwen niet meedoen aan dit onderzoek. 

Voor eventuele schade die het gevolg is van het onderzoek is in overeenstemming met de wettelijke vereisten een verzekering afgesloten. Het contactadres van de verzekerings-maatschappij is Onderlinge Waarborgmaat-schappij Centramed B.A., Prinses Beatrixlaan 35, Postbus 90504, 2509 LM ‘s-Gravenhage. Indien u meent schade te hebben opgelopen dan kunt u contact opnemen met Bureau Medische Zaken van het VUMC (tel. 020-4443555), het Patiëntenservice-bureau van het LUMC (tel. 071- 5262989) of Patiënteninformatie van het UMCG (tel. 050 – 361 33 00). 

Deelname aan dit onderzoek is geheel vrijwillig en zonder verplichting. Dit betekent dat als u niet wilt meedoen dit geen consequenties heeft. Als u wel meedoet aan het onderzoek dan kunt u zich op ieder moment terugtrekken. Dit heeft geen nadelige gevolgen voor u. 

Indien u informatie over dit onderzoek wilt in winnen bij een arts die niet bij de uitvoering van het onderzoek betrokken is, maar wel over gegevens ervan beschikt, dan is dhr. H. Kramer, arts, bereid uw vragen te beantwoorden. Hij is te bereiken via telefoonnummer 020-5736666. 

Als u besluit mee te werken zullen wij u vragen een formulier te onderte­ke­nen, het zogeheten informed consent. Hier­mee bevestigt u uw voornemen om aan het onderzoek mee te wer­ken. U blijft de vrijheid hou­den om, wegens voor u relevante redenen, niet langer aan het onderzoek mee te werken. 

De gegevens uit dit onderzoek zijn vertrouwelijk en zullen onder code bewaard worden. Uw privacy zal daarbij dus worden beschermd. De resultaten van dit onderzoek worden gepubliceerd in specialistisch tijdschriften, waarbij uw naam niet terug te vinden is. 

 Als u wilt, ontvangt u naast een vergoeding voor reis- en parkeerkosten, een voorbeeld van een afbeelding van uw eigen MRI scan (per email).