Verhoogde cortisolwaarden vormen een biologische kwetsbaarheid voor het ontwikkelen van depressie. Een hogere waarde van het stresshormoon cortisol bij patiënten in de ochtend wijst mogelijk op een biologische kwetsbaarheid voor depressie en angst en een lagere ochtendwaarde op een grotere kans op een chronisch beloop. Dit blijkt uit het promotieonderzoek van Sophie Vreeburg, onderzoeker bij NESDA.
Depressie en angststoornissen zijn veelvoorkomende psychiatrische aandoeningen met een grote ziektelast. Ook komen hart- en vaatziektes vaker voor bij deze aandoeningen. Er is nog weinig bekend over de biologische achtergrond van deze ziektes, zodat er nauwelijks handvatten zijn voor het verbeteren van de patiëntenzorg. Stress kan een belangrijke ontwrichtende factor zijn bij depressie en angst en beïnvloedt tevens het stresshormoon cortisol en dit zou een rol kunnen spelen in het ontstaan en beloop van depressie en angststoornissen.
Vreeburg onderzocht of cortisol een rol speelt, met behulp van epidemiologische data van de Nederlandse Studie naar Depressie en Angst. Mensen met een huidige depressie of een depressie in het verleden hadden gemiddeld een hogere cortisol ochtendcurve dan mensen zonder depressie. Mensen met een paniekstoornis met pleinvrees hadden ook een verhoogde ochtendcurve. Deze cortisolverhoging was ook aanwezig bij mensen die zelf geen depressie hadden, maar wel risicofactoren voor depressie, zoals meer hopeloosheid of een ouder met depressie.
De bevindingen van Vreeburg kunnen erop wijzen dat een verhoogde cortisol ochtendcurve een biologische kwetsbaarheid vormt voor het ontwikkelen van depressie. Uit longitudinaal onderzoek naar het beloop van depressie en angst bleek dat een lagere cortisol ochtendcurve gepaard ging met een grotere kans op een chronisch beloop. Cortisolwaardes hingen niet samen met het metaboolsyndroom (een cluster van risicofactoren voor hart- en vaatziektes).