Go to Top

FAQ NESDA onderzoek

 

Door wie?

In dit onderzoek wordt samengewerkt door het VU Medisch Centrum, het Leids Universitair Medisch Centrum, het Universitair Medisch Centrum Groningen, en enkele huisartspraktijken en instellingen voor geestelijke gezondheidszorg. 

Voor wie?

Sommige deelnemers zijn via de huisarts gevraagd om mee te doen. Anderen zijn via een GGZ-instellingen geworven. Er zijn ook mensen die eerder hebben meegedaan aan het NEMESIS onderzoek (Trimbos-instituut) of Ariadne onderzoek die gevraagd zijn om aan NESDA mee te doen. Het is niet mogelijk om uzelf aan te melden voor deelname. 

Via de huisarts: 
Alle mensen die in de vier maanden voor de eerste meting bij de (deelnemende) huisarts zijn geweest, werd gevraagd een vragenlijstje in te vullen. De reden voor uw bezoek aan uw huisarts speelde daarbij geen rol. Uit die lijstjes hebben we een aantal mensen met en ook een aantal mensen zonder klachten over angst en depressie gevraagd om mee te doen. Uw bijdrage is waardevol, ook als u nog nooit angstig of depressief bent geweest. 

Via de GGZ instelling: 
Alle mensen die in de vier maanden voor de eerste meting bij een van de poliklinieken van de deelnemende GGZ instellingen zijn geweest in verband angst- of depressieve klachten, werd gevraagd om mee te doen met het onderzoek. Uw besluit om mee te doen aan het onderzoek, is niet van invloed op uw behandeling. 

De inclusie is inmiddels afgerond. Dat betekent dat er geen nieuwe mensen meer geworven worden om mee te doen aan NESDA.

Waarom meedoen?

Uw medewerking is van groot belang omdat we daardoor een beter beeld kunnen krijgen van het beloop van stress, depressie- en angstklachten. We verwachten dat de resultaten van het onderzoek in de toekomst zullen leiden tot een betere behandeling van mensen met dergelijke klachten. Maar ook voor u persoonlijk kan dit onderzoek wat betekenen! Als u voor het NESDA onderzoek wordt uitgekozen, krijgt u een gratis medische controle van onder andere bloeddruk, gewicht, spierkracht, cholesterol en suikerziekte. Een samenvatting van de resultaten van het lichamelijk onderzoek krijgt u na afloop thuisgestuurd. Als er bij het onderzoek bijzonderheden of afwijkingen geconstateerd worden waarvan het belangrijk is dat uw huisarts of eventuele andere behandelaar dat weet, dan zullen wij die doorgeven aan uw arts. Natuurlijk worden uw reiskosten vergoed en u ontvangt na afloop van ons een cadeaubon. Belangrijke resultaten uit het onderzoek worden vermeld in een nieuwsbrief die eens per jaar verschijnt (zie ook het kopje “Nieuwsbrief” op deze website). 

Hoe meedoen?

U kunt alleen meedoen als u door een medewerker van het NESDA onderzoek bent benaderd. Het is niet mogelijk om u op eigen initiatief aan te melden. 

Wat moet u er voor doen?

Als u na het eerste telefoongesprek interesse heeft getoond om mee te doen, is er een afspraak met u gemaakt voor een eerste meting. Een jaar na deze eerste meting heeft u een schriftelijke vragenlijst thuisgestuurd gekregen met de vraag om deze in te vullen. Weer een jaar later bent u gevraagd om nogmaals lang te komen voor een meting, en inmiddels zijn de voorbereidingen voor de zevende meting in volle gang, 13 jaar na de start van NESDA. Een NESDA meting duurt ongeveer een dagdeel. Hiervoor komt u langs op de onderzoeklocatie. Van tevoren krijgt u een schriftelijke vragenlijst thuisgestuurd, welke u thuis kunt invullen en mee kunt nemen naar het interview. Het onderzoek bevat de volgende onderdelen: 

  • Afnemen van enkele buisjes bloed (totaal 50 cc) waarvoor u nuchter moet zijn 
  • Ontbijt 
  • Lichamelijk onderzoek 
  • Mondeling interview en vragenlijst invullen 
  • Korte computertesten 

Er wordt bloed afgenomen voor laboratoriumonderzoek (voor o.a. controle op suikerziekte en cholesterol). Daarnaast zal uit het bloed erfelijk materiaal, het zogenaamde DNA, verzameld worden. Dit maakt het mogelijk om de invloed van erfelijke factoren op het ontstaan en beloop van depressie en angstklachten te onderzoeken. Omdat voedsel de bloedbepalingen beinvloedt, vragen we u om nuchter komen. Dat betekent dat u vanaf 22:00 de vorige avond niets meer mag eten of drinken (behalve water of thee zonder suiker). Voor het lichamelijk onderzoek is het belangrijk dat u, als u medicijnen gebruikt, de doosjes meeneemt naar het onderzoek. Na de tweede meting hoeft u thuis geen speeksel te verzamelen. Na 4 en na 8 jaar (na de eerste meting) zal u uitgenodigd worden voor herhalingsonderzoek. Het derde interview (vierde meting) is in Amsterdam inmiddels enkele maanden bezig. Dit interview duurt 2 tot 2,5 uur, en kan zowel ‘s ochtends als ‘s middags plaatsvinden omdat u niet meer nuchter hoeft te komen (er wordt geen bloed afgenomen).

Bij aanvang van het onderzoek werd u gevraagd een toestemmingsformulier te ondertekenen. Ook als u dit formulier heeft ondertekend, behoudt u altijd het recht om uw deelname te stoppen. 

Klachten over?

We krijgen regelmatig de vraag van deelnemers of ze moeten blijven meedoen wanneer hun klachten inmiddels weer over zijn. Het antwoord is: Ja graag! We willen juist het verloop van uw klachten weten. Hoe komt het dat u zich nu weer beter voelt? We hopen zo meer inzicht te krijgen in het beloop van stress, depressie- en angstklachten zodat we daar hopelijk in de toekomst andere mensen met dergelijke klachten mee kunnen helpen.

Ook als wanneer u juist meer last heeft van stress, depressie en angstklachten, is het voor ons zeer waardevol dat u mee blijft doen. We begrijpen dat het dan misschien zwaarder is voor u om deel te nemen, maar de informatie die u ons geeft is erg belangrijk voor de voortgang van het onderzoek! Is het echt te zwaar voor u om langs te komen, dan kunt u eventueel thuis geïnterviewd worden. 

Vertrouwelijkheid

De gegevens worden vertrouwelijk verwerkt. Dit geldt ook voor het afgenomen bloed, inclusief het erfelijke materiaal, en de speekselmonsters, waarvan na binnenkomst uw naam verwijderd zal worden. De gegevens worden zonder vermelding van uw naam of andere persoonlijke gegevens onder een codenummer verwerkt. Alleen de hoofdonderzoeker kan dit codenummer aan uw naam koppelen, bijvoorbeeld om in het geval van bijzondere of afwijkende bevindingen uw huisarts of andere behandelaar te informeren. 

Waarom verzamelen we speeksel?

Na de eerste meting werd u gevraagd om buisjes met speeksel te verzamelen. In uw speeksel worden de cortisolwaardes gemeten in het Leids Universitair Medisch Centrum. Het hormoon cortisol is een maat voor de activiteit van het stress-sysyteem. Als je in een bedreigende situatie verkeert, wordt je stress-systeem geactiveerd zodat je hierop kunt reageren door te vechten, te vluchten, ofwel angstig te zijn. Tijdens deze reactie wordt onder andere cortisol aangemaakt, dat ervoor zorgt dat je bloedsuiker omhoog gaat zodat je extra energie krijgt om te kunnen reageren. Ook schakelt het tijdelijk andere (op dat moment minder belangrijke) functies uit, zoals eten, slapen en voortplanting. Een tijdelijke verhoging van het cortisol in een dergelijke situatie is gunstig, maar een langdurige verhoging van cortisol kan nadelige gevolgen hebben voor onder andere het hart en de vaten. 

Wij willen onderzoeken of er bij depressie en angst sprake is van een veranderde activiteit van dit stress systeem, mogelijk resulterend in hogere cortisolwaardes. Aangezien eerder onderzoek heeft aangetoond dat depressie en angst de kans op hart- en vaatziektes kunnen verhogen willen we ook onderzoeken of veranderde cortisolwaardes bij deze mensen dat verband kunnen verklaren. In dit onderzoek meten we of de cortisolwaardes – gemeten via het speeksel- verschillen tussen mensen met en zonder angst of depressie. Daarnaast bekijken we of mensen met angst en depressie risicofactoren voor hart- en vaatziektes ontwikkelen, zoals hoge bloeddruk, verstoorde cholesterolwaardes en een hoog bloedsuikergehalte en of dit gerelateerd is aan hun cortisolwaardes. Op deze manier krijgen we meer inzicht in de rol van het stress systeem bij depressie en angst en dit is van belang voor de ontwikkeling van nieuwe medicijnen. 

Waarom wordt mijn hartslag gemeten met een hartkastje?

Zoals boven al gezegd, onderzoeken we onder andere de relatie tussen depressie en angststoornissen en hart- en vaataandoeningen. Eén van de systemen die mogelijk betrokken is in deze relatie is het autonome zenuwstelsel. Het autonome zenuwstelsel is dat deel van het centrale zenuwstelsel dat alle automatische processen in het lichaam (zoals hartslag, ademhaling en zweten) reguleert.

Uit eerdere onderzoeken blijkt dat mensen met hart- en vaatproblemen verminderde autonome functie hebben (gekenmerkt door bijvoorbeeld een hoge hartslag). De resultaten van een aantal andere studies lijken er op te wijzen dat mensen met depressie of angst vaak verminderde autonome functie hebben. De kwaliteit het autonome zenuwstel zou zodoende (een deel van) de relatie tussen depressie en angststoornissen en hart- en vaataandoeningen kunnen verklaren. 

De vraag of deze relatie ook bestaat in een grote groep volwassenen die representatief is voor de bevolking en welke rol het autonome zenuwstelsel hierin precies speelt, blijft echter onbeantwoord. Bovendien is tot op heden ook nog onduidelijk of mensen met een depressie of angststoornis een verhoogde kans hebben op hart- en vaataandoeningen doordat de autonome functie gaandeweg vermindert of dat mensen met hart- en vaatziekten (en dus verminderde autonome functie) verhoogd risico lopen om depressief of angstig te worden. Het onderzoek is opgezet om juist deze vragen te beantwoorden. Hopelijk kan het onderzoek in de toekomst meer helderheid scheppen in de relatie tussen depressie/angst en hart- en vaataandoeningen en bijdragen aan het vroeg diagnosticeren van bepaalde aandoeningen, het formuleren van risicofactoren, aanwijzen van personen met verhoogd risico en aanwijzingen geven voor verbetering van therapie. 

Waarom wordt de bloeddruk ook aan de enkel gemeten?

Het vergelijken van de bloeddruk in de arm en die in de enkel geeft informatie over de toestand van de aderen. Normaal gesproken is de bloeddruk in de enkel iets hoger dan die in de arm, omdat het bloed tegen de zwaartekracht in weer omhoog gepompt moet worden. Wanneer de bloeddruk in de enkel veel lager is dan die in de arm, kan er sprake zijn van een vernauwing in het bloedvat (arterieel vaatlijden).

Wat gebeurt er met mijn bloed?

Het bloed dat we bij u afnemen wordt anoniem verwerkt, dat wil zeggen dat de verzamelde gegevens altijd los van persoonsgegevens in gecodeerde vorm worden bewaard. In uw bloed worden eerst de suikerspiegel en het cholesterolgehalte bepaald. Daarvan krijgt u de resultaten thuis gestuurd. Een deel van het bloed is nog ingevroren voor later onderzoek. We willen bijvoorbeeld stoffen gaan meten die informatie geven over de activiteiten van het stress- en immuunsysteem. Ook is een deel van het bloed voor onderzoek naar erfelijke factoren van angst en depressie naar de Verenigde Staten verstuurd. Dankzij een grote subsidie van het Amerikaanse National Institute of Health kunnen we voor ruim 1800 personen 500.000 genvariaties laten bepalen. Dit zijn anonieme varianten (vaak aangeduid met de term SNP) waarvan bekend is dat ze in de buurt liggen van een bepaald gen. Dit onderzoek kan ons een stap verder helpen bij het bepalen van genetische factoren die een rol spelen bij depressie en angst, maar mogelijk ook bij andere aandoeningen zoals bijvoorbeeld een hoog cholesterolgehalte of hart- en vaatziekten. 

Wanneer hoor ik iets over de resultaten van het onderzoek?

NESDA is een longitudinale studie. Dat betekent dat het een langdurig onderzoek is, waarin mensen een aantal jaren gevolgd worden. Voordat we iets zinnigs kunnen zeggen over het beloop van angst en depressie en de rol van lichamelijke en psychische factoren daarbij, moeten we gegevens hebben verzameld op meerdere momenten. Daarom duurt het een aantal jaren voordat de eerste resultaten naar buiten komen. Alleen medische gegevens waarvan we op dit moment zeker zijn wat ze betekenen, zoals glucose, bloeddruk en cholesterol, de body mass index of duidelijke afwijkingen, worden direct aan u teruggekoppeld. Zodra de eerste resultaten gepubliceerd worden, zal dit op de website te downloaden zijn (zie het kopje “Publicaties”), en natuurlijk proberen we u op de hoogte te houden via de jaarlijkse nieuwsbrief. 

Contactpersonen

Als u nog vragen heeft over het NESDA onderzoek kunt u contact opnemen met NESDA, 
tel. 020 788 5676 of nesda@ggzingeest.nl

Melany Horsfall is veldwerkcoördinator van het onderzoek en weet meestal een antwoord op vragen over deelname aan het onderzoek. 

wp ecommerce - e-commerce wordpress