Go to Top

Erfelijke aanleg voor depressie/angst

dna-sequence-1570578-639x427DNA is het genetisch materiaal dat je erft van je ouders. DNA bestaat uit miljoenen varianten, is hetzelfde in elke cel van je lichaam en blijft je hele leven vrijwel hetzelfde. Verschillen in DNA zorgen onder meer voor verschillen in eiwitten, en verschillen in de hoeveelheid eiwitten die we produceren. Eiwitten staan aan de basis van vrijwel elke functie in ons lichaam. Zodoende bepaalt je DNA voor een groot gedeelte hoe je er uit ziet, maar ook hoe je je gedraagt, en voor welke ziekte je gevoeliger bent.

Sinds ongeveer tien jaar is het mogelijk DNA te laten meten van grote groepen mensen. Dit heeft er toe geleid dat veel onderzoeksgroepen verbanden zijn gaan zoeken tussen DNA en een wijd spectrum aan erfelijke eigenschappen, zoals bijvoorbeeld lengte, gewicht, maar ook intelligentie en allerlei ziektebeelden. Zo ook zijn er veel onderzoeksgroepen die naar het verband tussen DNA en het krijgen van een depressie hebben gezocht.

Depressie komt vaker voor bij mensen die ook een eerstegraads familielid met een depressieve stoornis hebben. Uit tweelingstudies weten we dat de erfelijkheid van stemmingsstoornissen ongeveer 40% is en tussen de 30-40% voor de verschillende angststoornissen. De kans om een depressie te ontwikkelen is bijvoorbeeld 3 keer zo groot als een ander gezinslid deze klachten ook heeft, en voor angstklachten geldt zelfs dat de kans 6 keer groter is.

Ook binnen NESDA hebben wij verbanden proberen te vinden tussen DNA en het krijgen van een depressie. Deze verbanden leken er te zijn, maar andere onderzoeksgroepen konden deze verbanden niet reproduceren. Dit betekent waarschijnlijk dat er heel veel DNA varianten zijn die het hebben van een depressie een heel klein beetje beïnvloeden, en daardoor lastig te vinden zijn. Het kan ook zijn dat er verschillende ‘soorten depressie’ zijn, elk met een eigen genetische basis, en dat je deze soorten eigenlijk apart moet bekijken. Binnen NESDA werken wij nu op verschillende manieren om dit probleem op te lossen. Ten eerste doen wij mee aan wereldwijde studies waar al het DNA van mensen met een depressie (momenteel rond de 20.000 personen) wordt verzameld om in één keer te analyseren. Dit kan er voor zorgen dat DNA varianten met een heel klein effect worden opgespoord. Ten tweede proberen we mensen met een depressie onder te verdelen in groepen die dezelfde eigenschappen vertonen, en onderzoeken we of deze groepen ook verschillende, en sterkere genetische verbanden met depressie vertonen.

Een andere manier om de genetica van depressie te bestuderen is om naar genexpressie te kijken. Genexpressie is het proces waarbij informatie in een gen ‘tot expressie komt’ doordat het gen afgelezen wordt en er vervolgens RNA en eiwitten worden gemaakt. DNA is vrijwel hetzelfde in elke cel van je lichaam en op elk moment van je leven, maar genexpressie kan verschillen tussen celtypes en door de tijd heen, en kan beïnvloed worden door omgevingsfactoren zoals roken en gewicht. DNA geeft dus alleen de code voor bepaalde eiwitten, maar pas als de mate van genexpressie wordt bekeken, is duidelijk hoeveel van deze eiwitten daadwerkelijk in je lichaam voorkomen.

Recentelijk heeft Dr. Rick Jansen van NESDA een artikel gepubliceerd in het tijdschrift Molecular Psychiatry. Het betreft de grootste studie over genexpressie in mensen met een depressie. Van 882 mensen met een huidige depressie, 635 met een genezen depressie en 331 gezonde mensen is genexpressie van vrijwel alle genen gemeten in het bloed. De grootste verschillen in genexpressie werden gevonden tussen gezonde mensen en de mensen met een huidige depressie (129 genen). Veel van deze genen zijn belangrijk voor het reguleren van het immuunsysteem, waarvan sommige hoger en anderen lager tot expressie komen in mensen met een depressie. Dit is in lijn met de hypothese dat de aanwezigheid van een depressie en een afwijkend immuunsysteem elkaar wederzijds beïnvloeden. De geïdentificeerde genen helpen de genetische grondslag van deze hypothese te begrijpen, en kunnen dienen als doelwit om de vicieuze cirkel tussen het immuunsysteem en depressie te doorbreken. Momenteel onderzoeken we of deze verbanden ook in andere onderzoeksgroepen worden gevonden.

 

wp ecommerce - e-commerce wordpress