Go to Top

Jeugdtrauma bij angst en depressie

Het is al langer bekend dat trauma in de kindertijd (jeugdtrauma) een risicofactor is voor het ontwikkelen van depressieve en angststoornissen op volwassen leeftijd.

Jeugdtrauma is een breed begrip en kan worden onderverdeeld in vier domeinen:

  • emotionele verwaarlozing,
  • emotioneel misbruik,
  • lichamelijk misbruik,
  • seksueel misbruik.

Tot nu is het meeste onderzoek gedaan naar de effecten van lichamelijk en seksueel misbruik.  De gevolgen van emotionele verwaarlozing en emotioneel misbruik komen echter veel vaker voor en de gevolgen kunnen net zo ernstig kunnen zijn. De vraagstelling ‘hoe leidt jeugdtrauma tot depressieve en angststoornissen op latere leeftijd’ is nog altijd complex en nog maar deels beantwoord, vandaar dat dit in NESDA nader is onderzocht.

Jeugdtrauma_meisje uit het raam kijkendDr. Jacqueline Hovens (psychiater) heeft voor haar onderzoek gebruik gemaakt van de eerste meting en de vervolgmetingen (2 en 4 jaar na de eerste meting) van NESDA. Alle vormen van jeugdtrauma bleken een risicofactor te zijn voor het ontwikkelen van angst en/of depressieve stoornissen op volwassen leeftijd. Het sterkste verband werd gevonden voor de mensen met zowel een angst en een depressieve stoornis.

Jeugdtrauma voorspelde het ontstaan van depressieve periodes en een slechter beloop: de (al dan niet) gecombineerde depressieve en angststoornissen waren hardnekkiger en hielden langer aan. Van alle traumadomeinen bleek emotionele verwaarlozing de belangrijkste voorspeller te zijn.

We spreken van affectieve of emotionele verwaarlozing wanneer het kind niet de nodige aandacht heeft gekregen om zich op een gezonde manier emotioneel en sociaal te ontwikkelen. De behoeften van het kind worden verwaarloosd of genegeerd. Opvallend was dat negatieve levensgebeurtenissen in de kindertijd geen rol speelden. Deze bevindingen steunen de hypothese dat de kwaliteit van de ouder-kind relatie, de aan/afwezigheid van een betrokken en empathische (plaatsvervangende) ouder en de mate van conflict in het gezin, een belangrijkere rol spelen dan de feitelijke negatieve levensgebeurtenissen in de kindertijd.

We hebben ook gevonden dat met name emotionele verwaarlozing en emotioneel misbruik een negatieve invloed heeft op het psychosociaal functioneren op volwassen leeftijd (zoals werk, inkomen, sociaal netwerk, partner/vrienden). Daarnaast was jeugdtrauma geassocieerd met een kwetsbaar persoonlijkheidsprofiel. De patiënten met jeugdtrauma scoren hoger op neuroticisme, tobben, hopeloosheid en hulpeloosheid en zijn minder extravert in vergelijking met de niet-getraumatiseerde patiënten. Deze persoonlijkheidstrekken hadden een belangrijk aandeel in het voorspellen van de relatie tussen jeugdtrauma en het ongunstige ziektebeloop.

Wat betekenen deze bevindingen voor de dagelijkse praktijk? Vanwege de belangrijke voorspellende waarde van jeugdtrauma voor het beloop van angst en depressie is het belangrijk om expliciet aandacht te schenken aan jeugdtrauma bij de diagnostiek van patiënten. In de behandeling van de subgroep met jeugdtrauma is het verbeteren van het omgaan met emoties, het contact met anderen en het vergroten van het probleemoplossend vermogen cruciaal. Toegenomen maatschappelijke bewustwording en kennis over de lange termijn gevolgen van jeugdtrauma zullen hopelijk leiden tot vroegtijdige herkenning en signalering en gerichte interventies bij kinderen/jongeren om stoornissen op langere termijn te voorkomen.

 

wp ecommerce - e-commerce wordpress