Ella Bekhuis (UMCG) promoveerde 12 februari op haar proefschrift “A body-mind map. Epidemiological and clinical aspects of the relation between somatic, depressive and anxiety symptomatology​”. Ze maakte voor onderzoek onder andere gebruik van data van de NESDA studie. Mensen met een depressie of angststoornis hebben vaak ook last van lichamelijke klachten zoals duizeligheid of rugpijn. Mensen die deze combinatie van klachten hebben, ervaren vaak meer beperkingen in hun dagelijks leven …Lees verder

Hanneke Geugies (UMCG) promoveert 9 maart op haar proefschrift “Learning from reward and prediction. Insights in mechanisms related to recurrence vulnerability and non-response in depression”. Geugies heeft voor haar onderzoek mede gebruik gemaakt van data van de NESDA studie. Voor mensen met een depressie is het belangrijk dat ze goed behandeld worden. Een deel van de patiënten blijkt echter niet te reageren op de behandelingen en de algemene kans op …Lees verder

Wim Winthorst (UMCG) promoveerde afgelopen week op zijn proefschrift “Light upon seasonality. Seasonality of symptoms in the general population and in patients with depressive and anxiety disorders. ” Winthorst richt zich in zijn proefschrift op de vraag in welke mate de seizoenen invloed hebben op positieve en negatieve gevoelens bij mensen. Hij heeft hiertoe de gegevens geanalyseerd van personen uit de algemene bevolking, uit de eerstelijnsgezondheidszorg en uit de gespecialiseerde …Lees verder

Petra Havinga (UMCG) promoveerde afgelopen februari. In haar proefschrift onderzoekt Havinga onder meer in hoeverre kinderen van depressieve of angstige patiënten kans hebben om zelf ook deze psychische aandoeningen te ontwikkelen. Dit deed ze aan de hand van de ARIADNE studie. Deze studie heeft jongeren langere tijd gevolgd die een ouder hebben die behandeld is binnen de geestelijke gezondheidszorg voor een depressie of angststoornis. In NESDA is een deel van …Lees verder

Broers en zussen die opgroeien met dezelfde ouders, delen veel van hun genen en omgeving. Desondanks ontwikkelen ze zich verschillend van elkaar. Waarom wordt de ene broer/zus van iemand met een depressieve of angststoornis ook ziek en de ander niet? Om beter inzicht te krijgen in de ontstaansgeschiedenis van depressie en angst zijn in de afgelopen NESDA-meting broers en zussen van NESDA deelnemers gevraagd om ook mee te doen. In totaal …Lees verder

NedKAD, het Nederlands Kenniscentrum Angst en Depressie, brengt regelmatig een digitale nieuwsbrief uit met het laatste (onderzoeks)nieuws over angst en depressie. Voorbeeld van de laatste nieuwsbrief. Als u interesse heeft om deze nieuwsbrief te ontvangen in uw mailbox, kunt u zich aanmelden op de website van NedKAD.

Verschillende deelnemers hebben er al naar gevraagd bij ons: waar blijft de NESDA nieuwsbrief? U bent gewend deze rond de kerst/nieuwsjaar te ontvangen. Dit jaar heeft de uitwerking van de nieuwsbrief helaas vertraging opgelopen. We hopen de nieuwsbrief begin maart te kunnen versturen aan al onze deelnemers. De digitale versie wordt dan ook online geplaatst.

Ongezonde eetgewoontes hangen samen met depressie. Dit concluderen diëtiste Deborah Gibson-Smith en psycholoog Nadine Paans in hun onderzoeken naar de rol van voeding bij depressie. Ze promoveren een dag na elkaar bij het Amsterdam UMC, Paans op 11 februari en Gibson-Smith op 12 februari. Obesitas en depressie komen beide veel voor in Nederland. Depressie treft een op de vijf Nederlanders terwijl een derde van de Nederlanders overgewicht heeft of zelfs …Lees verder

De kans op een terugval naar depressie wordt vermindert door het gebruik van een zelfhulpwerkboek. Dit concludeert gezondheidswetenschapper Sandra Dijkstra-Kersten uit onderzoek onder bijna 250 mensen die meerdere depressies hebben gehad.  Dijkstra-Kersten verdedigt haar proefschrift op vrijdag 25 januari bij het Amsterdam UMC. Sandra heeft voor de overige artikelen in haar proefschrift onder andere data uit de NESDA studie gebruikt. ‘Twintig procent van de Nederlandse bevolking maakt gedurende zijn leven een depressie door.’ Dijkstra-Kersten legt uit …Lees verder

NESDA gaat binnenkort (eind 2018) starten met de zevende meting, ongeveer 13 jaar na de eerste meting. Onze, veelal nieuwe, onderzoeksassistenten worden op dit moment getraind om de interviews af te nemen en de vragenlijsten worden klaargemaakt door ons datamanagement. Van de 2981 mensen die in 2004 zijn geworven doen nog ruim 2000 mensen mee. Dit aantal kunnen we aanvullen met de groep broers en zussen van NESDA deelnemers  die de vorige …Lees verder

Een depressie gaat vaak gepaard met angstklachten. Deze combinatie van klachten is niet gunstig: mensen met zowel een depressie als angstklachten zijn langer ziek en een behandeling met antidepressiva slaat minder goed aan. Verder onderzoek naar deze combinatie van klachten is daarom belangrijk. De resultaten van onderzoeken zijn echter moeilijk te vergelijken omdat er verschillende definities gebruikt worden voor het gezamenlijk voorkomen van depressie en angst. Onlangs zijn er criteria voor …Lees verder

Gewoonlijk wordt een depressie gezien als een episodische stoornis: het is tijdelijk en na een jaar zijn de meeste mensen wel weer opgeknapt. Als je mensen tot 2 jaar na een depressieve episode opvolgt lijkt de meerderheid inderdaad te zijn opgeknapt. Maar als je diezelfde mensen langer volgt, blijkt na 6 jaar maar een heel klein gedeelte volledig hersteld te zijn. De meeste mensen hebben opnieuw een depressie of aanverwante …Lees verder

Ouderen met een depressie hebben een slechtere prognose dan jongere volwassenen met dezelfde stoornis. Na twee jaar lijden veel ouderen nog aan de ziekte terwijl dit aantal bij jongere volwassenen lager ligt. Dit vraagt om een andere aanpak voor behandeling. Onderzoeker dr. Roxanne Schaakxs van Amsterdam UMC, locatie VUmc: “Uit ons onderzoek blijkt dat er een groeiende behoefte is aan op leeftijd afgestemde behandeling van depressieve stoornissen. Oudere mensen met …Lees verder

Het promotieonderzoek van Karlijn Becking laat zien dat er structurele biologische verschillen lijken te bestaan tussen mensen met een depressieve of een bipolaire stoornis. Het gaat daarbij om verschillen in aspecten van het immuunsysteem én stress-systeem. Ook concludeert Becking dat een verhoogde activiteit van het afweersysteem in combinatie met een ontregeling van het stress-systeem het risico op een bipolaire stoornis verhoogt. Karlijn maakt voor haar onderzoek onder andere gebruik van …Lees verder

Waarom gaat bij de een een depressie weer over en bij de ander niet? Dat was een van de vragen die centraal stond in Claudia van Borkulo’s promotieonderzoek. Zij beargumenteert dat deze en andere vragen over depressie het beste beantwoord kunnen worden met de netwerkbenadering van de psychopathologie. Daarin wordt depressie benaderd als een netwerk van onderling samenhangende symptomen. Ze ontwikkelde met statistische technieken een nieuwe methode, de IsingFit (eLasso) methode, waarmee …Lees verder

Onze jaarlijkse nieuwsbrief voor alle deelnemers aan het NESDA onderzoek is afgelopen week verstuurd. Met de NESDA nieuwsbrief  houden we onze deelnemers op de hoogte van de resultaten die uit de NESDA studie voortkomen. Download de nieuwsbrief (het is een groot bestand, dus kan even duren).

Onderzoekers van het UMCG willen veranderingen in depressie nauwkeurig in kaart brengen door stemming, gedrag, beweging en hartritme te monitoren tijdens behandeling. Zij zijn hiervoor op zoek naar deelnemers (omgeving Groningen). Dit onderzoek is geen onderdeel van NESDA. Het Transities in Depressie (TRANS-ID) onderzoek bouwt voort op het eerdere werk van hoofdonderzoeker Marieke Wichers die hiervoor een prestigieuze beurs gekregen van het European Research Council. In een eerder onderzoek vond …Lees verder

ADHD vergroot de kans op een verlaat slaap-waakritme. Hoe ernstiger de ADHD symptomen, hoe groter de kans op slaapproblemen, waaronder een slaaptekort. Chronisch slaaptekort kan op lange termijn ernstige gezondheidsklachten veroorzaken zoals obesitas, suikerziekte en hart- en vaatziekten. Dit slaaptekort zou een verklaring kunnen zijn voor het huidige verband tussen ADHD en obesitas (ernstig overgewicht). Er bestaat ook een verband tussen depressie en ADHD: één op de vijf mensen met …Lees verder

Een depressie gaat vaak gepaard met allerlei lichamelijke ontregelingen zoals vermoeidheid, slaapproblemen en minder of juist meer eetlust. “Patiënten die de diagnose depressie hebben gekregen kunnen nogal uiteenlopende symptomen hebben. Met name depressieve patiënten die ook klachten hebben als vermeerderde eetlust, gewichtstoename en vermoeidheid, hebben een grote kans op obesitas (ernstig overgewicht) en bepaalde biologische ontregelingen”, Aldus Yuri Milaneschi, onderzoeker bij GGZ inGeest en VUmc. Samen met collega’s onderzocht Milaneschi …Lees verder

Het idee dat een psychische aandoening zich vooral “tussen de oren” afspeelt, lijkt achterhaald: steeds vaker wordt bij psychische aandoeningen een verband met lichamelijke ontregelingen aangetoond. Mensen met een depressie hebben bijvoorbeeld meer kans op hart- en vaatziekten en andere chronische lichamelijke aandoeningen. Promovendus Catherine Black heeft gekeken naar één van de onderliggende biologische mechanismen die een rol zou kunnen spelen bij depressie en angst en chronische lichamelijke aandoeningen: oxidatieve …Lees verder

In Nederland krijgt 1 op de 5 mensen ooit een angststoornis. Angststoornissen kunnen zo beperkend zijn dat mensen niet meer kunnen werken, aan huis gekluisterd zijn of sociaal geïsoleerd raken. Mensen met angststoornissen slikken vaak antidepressiva. Als zij na herstel van hun angststoornis proberen te stoppen met deze pillen hebben ze een hoge kans op terugkeer van klachten, ook als ze daar cognitief-gedragstherapeutische begeleiding bij krijgen. Dit zijn de resultaten …Lees verder

Met hersendonatie stelt men hersenweefsel na overlijden beschikbaar voor wetenschappelijk onderzoek. Vijf jaar geleden startte NHB-Psy, met als doel het wereldwijde wetenschappelijk onderzoek met hersenweefsel een boost te geven. NHB-Psy richtte zich met name op het onderzoek naar psychiatrische ziektebeelden, zoals depressie. Er was namelijk erg weinig hersenweefsel van mensen met een psychiatrische aandoening beschikbaar voor onderzoek. Tussen september 2013 en mei 2017 zijn 1847 NESDA-deelnemers en 315 deelnemers van de NESDA-familiestudie …Lees verder

Ouders met stemmingsstoornissen en hun kinderen hebben veel zorgen en er is behoefte aan meer screening, informatie en preventieve training. Dat laat een een online vragenlijst laten zien die is verspreid onder ouders met een stemmingsstoornis en hun kinderen. Grafische weergave van de resultaten. Kinderen met een of meerdere ouders met een stemmingsstoornis hebben een verhoogd risico om zelf een stemmingsstoornis te ontwikkelen. Daarnaast is bekend dat bepaalde factoren kinderen kunnen …Lees verder

Brenda Penninx, hoogleraar psychiatrische epidemiologie bij VUmc afdeling psychiatrie en hoofdonderzoeker van de NESDA studie is geïnterviewd door Lancet Psychiatry. In het interview vertelt Penninx over haar onderzoek en de uitdaging om de complexe “depressie puzzel” op te lossen. Uit de NESDA studie is onder andere naar voren gekomen dat er twee verschillende vormen van depressie lijken te bestaan. De eerste vorm noemt Penninx de “typische depressie”. Deze vorm van depressie gaat …Lees verder

Op 20 mei vond in Zeist de landelijke publieksdag van de Depressievereniging plaats met het thema ‘Depressie voorkomen: wat werkt voor jou?’ Daarbij waren onder andere de Universiteit Utrecht en de Depressiestudie van het UMCG betrokken. De depressievereniging heeft op basis van deze dag een brochure gemaakt. In deze brochure vind je een samenvatting van alle thema’s die aan de orde kwamen. Zingeving, Lotgenotencontact, Psychologische interventies, Afbouw medicatie en Leefstijl. Ook vind je …Lees verder

Om een depressie goed en snel te kunnen behandelen kan het zinvol zijn om verschillende stadia van ernst te onderscheiden. Het opdelen van een stoornis in verschillende fasen of stadia van ernst noemen we stagering. In de lichamelijke geneeskunde (bijvoorbeeld bij darmkanker) heeft stageren geholpen om specifieke behandelingen te vinden voor elk stadium van de ziekte. Bovendien heeft het geholpen om ziektes op te sporen en te behandelen in een …Lees verder

Op veler verzoek is het sinds kort bij de Nederlandse Hersenbank mogelijk om online te registreren als hersendonor voor onderzoeksdoeleinden via www.hersenbank.nl/hersendonatie/registreren. Er is wereldwijd een groot tekort aan hersenweefsel van mensen met een psychiatrische aandoening, wat het onderzoek naar psychiatrische aandoeningen vertraagd. Tot op heden weten we niet wat er precies anders is in de hersenen van mensen met een psychiatrische aandoening. Om hier op celniveau onderzoek naar te …Lees verder

Al sinds 2004 loopt de Nederlandse Studie naar Depressie en Angst (NESDA), een langlopende studie naar depressie en angststoornissen. Hiervoor zijn 2981 deelnemers mét en zónder klachten geworven via huisartspraktijken en GGZ-instellingen in de regio Amsterdam, Leiden, en Noord-Nederland, waaronder GGZ inGeest. Er doen momenteel nog ongeveer 2500 mensen mee aan de studie. Onze trouwe deelnemers houden we op de hoogte van de resultaten van de studie door ieder jaar …Lees verder

Het promotieonderzoek van Josine Verhoeven geeft aanwijzingen dat psychologische stress, zoals die wordt ervaren door mensen met een depressie of een angststoornis, een uitwerking heeft op de slijtage van het lichaam. Het hebben van zo’n stoornis bleek geassocieerd met veroudering van de cellen. Vrijdag 3 juni promoveert zij bij VUmc. Het hebben van een depressie of een angststoornis heeft niet alleen psychische gevolgen, maar ook consequenties voor de lichamelijke gezondheid. …Lees verder

Brenda Penninx, hoogleraar psychiatrische epidemiologie VUmc, is gekozen tot lid van de KNAW, de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. De circa 500 leden zijn vooraanstaande wetenschappers uit alle disciplines, die worden voorgedragen door ‘peers’ binnen en buiten de Akademie. Een lidmaatschap is voor het leven. Op maandag 12 september 2016 worden Penninx en 15 andere nieuwe Akademieleden geïnstalleerd in het Trippenhuis van de KNAW. Uit het persbericht van de KNAW: …Lees verder

Ruim tien procent van de Westerse wereldbevolking lijdt aan chronische pijn. Om dit aantal terug te dringen, moeten we meer weten over de oorsprong van chronische pijn. Voor haar proefschrift onderzocht Ellen Generaal welke factoren bijdragen aan het ontstaan van chronische pijn. Generaal onderzocht chronische wijdverspreide pijn. Dat is pijn in de rug, de nek en de gewrichten van armen, benen, handen en/of voeten. Maar welke factoren beïnvloeden het ontstaan …Lees verder

Hersenonderzoekers van het UMCG starten een onderzoek naar de preventie van terugval na een depressie. Zij gaan in hun onderzoek na wat de effecten van preventieve cognitieve therapie zijn. Daarmee willen zij meer te weten komen over de mechanismen die een rol spelen bij terugval bij depressie. Het is voor het eerst dat de werkingsmechanismen van preventieve cognitieve therapie voor het voorkomen van depressie met behulp van fMRI onderzocht worden. …Lees verder

Onze jaarlijkse nieuwsbrief voor de deelnemers aan het NESDA onderzoek is klaar om verstuurd te worden! De deelnemers kunnen de nieuwsbrief begin februari verwachten. Meestal versturen we de nieuwsbrief rond kerst/oud en nieuw, maar door diverse omstandigheden hebben we dit jaar wat vertraging opgelopen. Met de NESDA nieuwsbrief  houden we onze deelnemers op de hoogte van de resultaten die uit de NESDA studie voortkomen. Download de nieuwsbrief (het is een groot …Lees verder

De gewichtsschommelingen die kunnen optreden bij patiënten met een depressie worden niet veroorzaakt door het gebruik van antidepressiva. Dit blijkt uit onderzoek van Deborah Gibson-Smith en haar collega’s van GGZ inGeest en VUmc. Het onderzoek is 22 december gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift The Journal of Clinical Psychiatry. Een depressie kan tot zowel gewichtstoename als gewichtsafname leiden. Eerdere onderzoeken hebben laten zien dat het gebruik van antidepressiva kan leiden tot gewichtstoename, maar …Lees verder

Claudia van Borkulo heeft met NESDA data onderzoek gedaan naar symptoomcombinaties binnen depressie. Haar meest recente publicatie in JAMA Psychiatry heeft de aandacht van het NRC getrokken. Van Borkulo bekijkt depressie als een netwerk van symptomen, en past statistische technieken toe die afkomstig zijn uit de natuurkunde. Lees het artikel in het NRC.  

NESDA heeft per half november 2015 een nieuwe website. Nieuw is het kopje “Resultaten” waarin we aandacht schenken aan de NESDA resultaten, opgeschreven in begrijpelijke taal voor een breed publiek. Er is geen aparte website meer voor onze eigen onderzoekers: zij kunnen inloggen via het kopje NESDA Pro. Opmerkingen over de website zijn welkom op nesda@ggzingeest.nl.

Jeugdtrauma’s, zoals emotionele verwaarlozing of psychologisch, lichamelijk of seksueel misbruik, vergroten het risico op angst of depressie op latere leeftijd. Dat blijkt uit onderzoek waarop Jacqueline Hovens op 29 oktober promoveert aan de Universiteit Leiden.  Het sterkste verband vond Hovens bij mensen met zowel een angst- als een depressieve stoornis. Hoe vaker emotionele verwaarlozing en misbruik samen voorkwamen, des te sterker was het verband met het ontstaan van angst of depressie. …Lees verder

De Nederlandse Studie naar Depressie en Angst (NESDA) onder leiding van prof. dr. Brenda Penninx is genomineerd voor de Huibregtsenprijs 2015. De Huibregtsenprijs is in 2005 in het leven geroepen door het bestuur van de Stichting De Avond van Wetenschap & Maatschappij. De prijs gaat naar een recent onderzoeksproject dat wetenschappelijk vernieuwend is en dat overtuigend zicht biedt op een maatschappelijke toepassing. De inzendingen worden beoordeeld door een vakjury. Op …Lees verder

Een depressie hangt samen met verkleining van een specifiek gebied in de hersenen: de hippocampus. Een grootschalige studie – geleid door onderzoekers van VUmc/ GGZ inGeest samen met onderzoekers van University of Southern California (VS) – naar hersenscans van bijna 9.000 deelnemers heeft dat aangetoond. De onderzoeksresultaten zijn op 2 juli gepubliceerd in het tijdschrift Molecular Psychiatry. Wetenschappers van over de hele wereld werkten samen aan dit onderzoek. Ze voegden …Lees verder

Dinsdag 14 juli was onderzoeker Lianne Schmaal te horen in het radioprogramma De Kennis van Nu op Radio 5. Hier vertelde zij over het onderzoek waaruit blijkt dat een depressie samenhangt met verkleining van een specifiek gebied in de hersenen: de hippocampus. De onderzoeksresultaten werden op 2 juli gepubliceerd in het tijdschrift Molecular Psychiatry. Luister naar de radio-uitzending (vanaf 49:25).  

Het krijgen van een depressie wordt voor ongeveer 35 procent door het DNA, de genen, veroorzaakt. Ondanks dat er al veel genetisch onderzoek is gedaan binnen grote groepen mensen met een depressie, zijn er nog geen duidelijke DNA-varianten aan te wijzen die depressie veroorzaken. Onderzoekers van GGZ inGeest/VUmc laten nu zien dat de genexpressie van depressieve mensen verschilt van gezonde mensen. Genexpressie is het proces waarbij informatie in een gen …Lees verder